Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2014

ΦΥΣΙΚΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1



ΦΥΣΙΚΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1-ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΚΙΝΗΣΗ

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ

Η κίνηση είναι σχετική δηλαδή η περιγραφή της εξαρτάται από το σύστημα στο οποίο  αναφέρομαι .
 Η τροχιά , ενός σώματος που κινείται, είναι το σύνολο των διαδοχικών θέσεων από τις οποίες διέρχεται το σώμα.

Η τροχιά είναι:    ευθεία  τότε   ευθύγραμμη κίνηση
                             καμπύλη τότε  καμπυλόγραμμη κίνηση

Σωμάτιο ή σημειακό αντικείμενο είναι η αναπαράσταση (μοντέλο) ενός αντικειμένου με ένα σημείο.

Θέση  x ενός κινητού είναι το πού ακριβώς βρίσκεται το κινητό σε κάποιο σύστημα αναφοράς. Αναφέρεται σε σωμάτιο πάνω σε άξονα και σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

Προσδιορισμός θέσης

Για να προσδιορίσουμε τη θέση ενός σωμάτιου Μ πάνω σε έναν άξονα κάνουμε τα εξής βήματα:
1.     Χαράσσουμε μία ευθεία .
2.     Σημειώνουμε πάνω στην ευθεία ένα σημείο Ο και έτσι ορίζουμε την αρχή του άξονα μας και το σημείο αναφοράς .
3.     Ορίζουμε προς ποια κατεύθυνση  θα είναι η θετική φορά.
4.     Χωρίζω την ευθεία σε ίσα κομμάτια και τα αριθμώ προς τη θετική και προς την αρνητική φορά τοποθετώντας το 0 στο σημείο Ο.
5.     Η θέση του σημείου Μ είναι ένα διάνυσμα με αρχή το σημείο αναφοράς και τέλος το σημείο Μ στο οποίο βρίσκεται το σωμάτιο και έχει μέτρο το μήκος του αντίστοιχου ευθύγραμμου τμήματος.

Για παράδειγμα:  x=+3m   ή x=-2m


Η  θέση ενός σωματίου Μ στο επίπεδο προσδιορίζεται με δύο αριθμούς (x,y) που ονομάζονται συντεταγμένες του Μ. Ακολουθείται η παραπάνω διαδικασία και στους δύο άξονες.

Χρονική διάρκεια – Χρονικό διάστημα

Η χρονική στιγμή ταυτίζεται με την ένδειξη του ρολογιού και δεν έχει διάρκεια.
Χρονική διάρκεια ή χρονικό διάστημα είναι η διαφορά δύο χρονικών στιγμών.
Υπολογίζεται από τη σχέση:    
Δt= t2- t1
 
Μονάδα μέτρησης είναι το δευτερόλεπτο . Συμβολίζεται s

Διαφορές χρονικής στιγμής και χρονικού διαστήματος

Η θέση x ενός κινητού αναφέρεται σε μία χρονική στιγμή.
Η μετατόπιση  Δx ενός κινητού αναφέρεται σε ένα χρονικό διάστημα.
Δεν υπάρχει αρνητικό χρονικό διάστημα, γιατί πάντοτε είναι  t2> t1 .

Μετατόπιση

      Μετατόπιση ενός κινητού σε ένα χρονικό διάστημα Δt= t2- t1  είναι ένα διάνυσμα που έχει αρχή τη θέση Α του κινητού τη χρονική στιγμή t1 και τέλος τη θέση Β του κινητού τη χρονική στιγμή t2.

Υπολογίζεται από τη σχέση:    Δx= x2- x1

Μονάδα μέτρησης είναι το μέτρο . Συμβολίζεται m
Η έννοια μετατόπιση αναφέρεται σε κινούμενο σωμάτιο πάνω σε άξονα και σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή διάρκεια.
Αν η μετατόπιση είναι θετική, σημαίνει ότι το σωμάτιο μετακινήθηκε προς τη θετική κατεύθυνση του άξονα.
Όταν θέλουμε να υπολογίσουμε μετατοπίσεις, μπορούμε να επιλέγουμε αυθαίρετα την αρχή (μηδέν) στον άξονα.
Το διάστημα που διατρέχει το κινητό είναι το μήκος της τροχιάς που διαγράφει ή αλλιώς η ολική απόσταση που διανύει το κινητό.
Το διάστημα είναι μονόμετρο  μέγεθος και έχει πάντοτε θετική τιμή.

Διαφορές  μετατόπισης --- διαστήματος.
Μετατόπιση
Διάστημα
Διανυσματικό μέγεθος
Μονόμετρο μέγεθος
Εξαρτάται από την αρχική και την τελική θέση και είναι ανεξάρτητη της τροχιάς του κινητού.
Εξαρτάται από τη διαδρομή που ακολουθεί το κινητό.
Η αλγεβρική της τιμή μπορεί να είναι θετική ή αρνητική.
Είναι πάντα ένας θετικός αριθμός.

Προσοχή: το διάστημα δεν ταυτίζεται πάντοτε με τη μετατόπιση του κινητού.
Το διάστημα ταυτίζεται με τη μετατόπιση μόνο στην ευθύγραμμη κίνηση σταθερής φοράς.

Ταχύτητα

   Η ταχύτητα ενός κινητού είναι ο ρυθμός μεταβολής της θέσης. Είναι ένα φυσικό διανυσματικό μέγεθος και εκφράζει το πόσο γρήγορα αλλάζει θέση το κινητό.
Προκύπτει ως το πηλίκο της μετατόπισης προς το αντίστοιχο χρονικό διάστημα.



Στη Φυσική, η ταχύτητα ενός κινητού μας δίνει πληροφορίες για το πόσο γρήγορα κινείται το κινητό αλλά και για το προς τα πού κατευθύνεται αυτό.

Στο διεθνές σύστημα μονάδων (S.I.) μονάδα μέτρησης της ταχύτητας είναι το m/s.

Για τις μετατροπές ισχύει:
1km/h= 1000m/3600s = 10/36  m/s
1m/s = (1/1000)km / (1/3600)h = 3600km/1000h = 3,6 km/h

Μέση ταχύτητα   υμ =s/t

  Η μέση ταχύτητα είναι μονόμετρο μέγεθος και δείχνει την σταθερή ταχύτητα που έπρεπε να έχει το κινητό για να καλύψει την απόσταση s σε χρόνο t.
  Η στιγμιαία ταχύτητα είναι ένα διανυσματικό μέγεθος που αναφέρεται σε ένα ορισμένο σημείο της τροχιάς του κινητού και σε μια ορισμένη χρονική στιγμή. Ταυτίζεται με την ένδειξη του ταχύμετρου.  

Είδη κινήσεων

    Ευθύγραμμη ομαλή κίνηση ονομάζεται η κίνηση στην οποία το κινητό διανύει ίσες μετατοπίσεις σε ίσα χρονικά διαστήματα και κινείται σε ευθεία τροχιά, δηλαδή το διάνυσμα της ταχύτητας είναι σταθερό (μέτρο και  κατεύθυνση).
Στην περίπτωση της ευθύγραμμης ομαλής κίνησης η στιγμιαία και η μέση ταχύτητα συμπίπτουν.

Εξίσωση κίνησης στην ευθύγραμμη ομαλή κίνηση

Δx  = υ Δt

Διαγράμματα στην ευθύγραμμη ομαλή κίνηση (ΕΟΚ)

Το διάγραμμα ταχύτητας – χρόνου είναι μία ευθεία γραμμή παράλληλη στον άξονα των χρόνων.


    Από την παραπάνω  γραφική παράσταση μπορούμε να υπολογίσουμε τη μετατόπιση Δx, βρίσκοντας το αντίστοιχο εμβαδόν που περικλείεται μεταξύ των αξόνων υ,t και της ευθείας που παριστά την ταχύτητα.
 

Το διάγραμμα μετατόπισης – χρόνου είναι μία ευθεία γραμμή με κάποια κλίση.
Προσοχή : αν δεν υπάρχει αρχική μετατόπιση xο ( δηλαδή xο=0) τότε η γραφική παράσταση περνάει από την αρχή των αξόνων (0,0) όπως στο παρακάτω διάγραμμα.


    
 Η κλίση της ευθείας στο διάγραμμα της μετατόπισης σε συνάρτηση με το χρόνο δίνει την ταχύτητα στην ευθύγραμμη κίνηση.

Κλίση ευθείας = Δxt   δηλαδή ίση αριθμητικά με την ταχύτητα υ.

Επιτάχυνση

  Η κίνηση στην οποία η ταχύτητα μεταβάλλεται, είτε σε μέτρο είτε σε κατεύθυνση είτε και στα δύο , λέγεται μεταβαλλόμενη κίνηση.
  Ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση ονομάζεται η ευθύγραμμη κίνηση στην οποία η επιτάχυνση παραμένει σταθερή.

  Ορίζουμε ως επιτάχυνση α σε μία ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση το διανυσματικό μέγεθος που ισούται με το πηλίκο της μεταβολής της ταχύτητας Δυ σε κάποιο χρονικό διάστημα Δt προς το χρονικό διάστημα αυτό.

                                                  




Από τον ορισμό της επιτάχυνσης παίρνουμε τη σχέση: 

Δυ= α Δt

Αν για to=0 η ταχύτητα είναι υο και τη χρονική στιγμή t είναι υ
 τότε   Δυ = υ-υο   οπότε η παραπάνω σχέση γράφεται: 

υ-υο = α (t-0)      ή      υ = υο + αt

  Στην επιταχυνόμενη κίνηση τα διανύσματα της ταχύτητας και της επιτάχυνσης έχουν την ίδια φορά, ενώ στην επιβραδυνόμενη η επιτάχυνση έχει αντίθετη φορά από τα υ και υο οπότε η σχέση γίνεται
υ = υο – αt
όπου το α μπαίνει σε απόλυτη τιμή.


   Η εξίσωση κίνησης στην ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση είναι:
x = υοt + ½ αt2


Στην ευθύγραμμη ομαλά επιβραδυνόμενη κίνηση η εξίσωση κίνησης είναι :
x= υοt – ½ αt2
όπου το α μπαίνει σε απόλυτη τιμή.

Διαγράμματα στην ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη   κίνηση (ΕΟΜΚ)


 Η κλίση της ευθείας στο διάγραμμα της ταχύτητας σε συνάρτηση με το χρόνο είναι αριθμητικά ίση με την επιτάχυνση στην ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση.
Κλίση ευθείας =  Δυ/Δt = α

Το εμβαδόν του τραπεζίου που περικλείεται μεταξύ της γραμμής που παριστά την ταχύτητα και των αξόνων υ και t είναι ίσο με τη μετατόπιση στην ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση.



Άλλα διαγράμματα:








Το διάγραμμα της επιτάχυνσης με το χρόνο στην ευθύγραμμη ομαλή κίνηση είναι:


Το εμβαδόν μεταξύ της ευθείας που αναπαριστά την επιτάχυνση σε συνάρτηση με το χρόνο και του άξονα των χρόνων είναι αριθμητικά ίσο με τη μεταβολή της ταχύτητας στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα.


Το διάγραμμα της μετατόπισης με το χρόνο στην ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση είναι :



    Στο παρακάτω διάγραμμα μετατόπισης - χρόνου φαίνονται  οι μορφές που έχει η καμπύλη της μετατόπισης για την επιταχυνόμενη κίνηση, την επιβραδυνόμενη και την ομαλή κίνηση.



Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2014

Είδος συνάρτησης και γραφική παράστση


ΥΛΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ



ΦΥΣΙΚΗ
Α΄ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
Βιβλίο: «Φυσική Α’ Γενικού Λυκείου» των Ι. Βλάχου κ.ά.
1.1       ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΚΙΝΗΣΗ
1.1.1 έως και 1.1.9
Εργαστηριακή άσκηση: Μελέτη ευθύγραμμης ομαλά επιταχυνόμενης κίνησης
1.2       ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΕ ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
1.2.1 έως και 1.2.8
1.3       ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
1.3.1 έως και 1.3.4, 1.3.7
Δεν αποτελούν μέρος της εξεταστέας – διδακτέας ύλης, όλες οι ερωτήσεις, ασκήσεις και προβλήματα που αντιστοιχούν σε ύλη που αφαιρείται. Επιπλέον αφαιρούνται οι ασκήσεις 6 και 12 (σελίδα 157 και 158 αντίστοιχα).
2.1       ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
2.1.1 έως και 2.1.3 εκτός από τη σελίδα 170 «Η δυναμική ενέργεια U …» έως τη σελίδα 172 «…διαφορές των δυναμικών ενεργειών»
2.1.4 εκτός από τη σελίδα 174 «Ποσοτικά η διατήρηση …» έως και τη γραμμή πριν από τη σχέση ΔΚ+ΔU=0 (η σχέση αυτή είναι εντός της ύλης)
2.1.6
Δεν αποτελούν μέρος της εξεταστέας – διδακτέας ύλης, όλες οι ερωτήσεις, ασκήσεις και προβλήματα που αντιστοιχούν σε ύλη που αφαιρείται. Επιπλέον αφαιρείται και η άσκηση 20 (σελίδα 195).
Εργαστηριακή άσκηση: Μελέτη και έλεγχος της διατήρησης της μηχανικής ενέργειας στην ελεύθερη πτώση
Παρατηρήσεις:
Τα ένθετα σε έγχρωμο (πράσινο) φόντο και οι περιλήψεις κεφαλαίων δεν αποτελούν διδακτέα - εξεταστέα ύλη.